Yakshagana In Kannada

ಯಕ್ಷಗಾನ : Yakshagana in Kannada ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು (ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಉಡುಪಿ), ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕೇರಳದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನವು ಮನೆ ಮಾತಾಗಿದೆ. ಇದು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪೂರ್ವ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕೀಯ ಕಲೆಗಳಿಂದ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ನೃತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಮಾತನಾಡುವ ಪದ, ವಿಸ್ತಾರವಾದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಮತ್ತು ರಂಗ ತಂತ್ರವನ್ನು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ರೂಪದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜಾನಪದ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಒಂದು ರೂಪವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಪದ್ಯ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಕಥಾ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿವೆ. ಯಕ್ಷಗಾನಾ ದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆಗೆ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಮೂಲ ಪಠ್ಯಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. 1980 ರದಶಕದಲ್ಲಿ ಆಗ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದ ತೆಂಕುತಿಟ್ಟು ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷಿಕ ಪ್ರಬೇಧ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅದನ್ನು ತುಳು ತಿಟ್ಟು ಎಂದು ಕರೆದರು.

ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಬದಲಾಣೆಯು ಅದುವರೆಗೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿತವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ತುಳುವಿನೆಡೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದಿತು. ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ, ಮಂದಾರ್ತಿ, ಮಾರಣಕಟ್ಟೆ, ಕಟೀಲು, ಕಮಲಶಿಲೆ, ಹೊಸನಗರ ಮೇಳಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಮೂಲಧಾತು ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪೌರಾಣಿಕ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿವೆ

ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು:

• ಪ್ರಸಂಗ
• ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು
• ವೇಷಭೂಷಣ
• ಭಾಗವತಿಕೆ
• ಮಾತುಗಾರಿಕೆ

ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳು :

ಯಕ್ಷಗಾನ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಕನ್ನಡದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ನಾಟಕದಲ್ಲಿ (ಪ್ರಸಂಗ) ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಪಾತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಯಕ್ಷಗಾನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ

Yakshagana information in Kannada – ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಡಗುತಿಟ್ಟು :

ಬಯಲಾಟಾ ತನ್ನ ಹುರುಪಿನ, ವೇಗವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಹೆಜ್ಜೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಒರಟಾಗಿ, ಇತರ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೌಮ್ಯ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕನನ್ನು ಮೋಡಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಅಗತ್ಯ ಲಯ ಮತ್ತು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ತೊಡಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಆಂದೋಲನಕ್ಕೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಇಂದ್ರಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿದೆ, ಡ್ರಮ್‌ಗಳ ಬಡಿತ ಮತ್ತು ನರ್ತಕರ ಪಾದದ ಘಂಟೆಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ಲಯ, ಇದರಲ್ಲಿ ಈ ನೃತ್ಯದ ಸಾರವಿದೆ.

ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರು

ಕೆರೆಮನೆ ಶಿವರಾಮ ಹೆಗಡೆ, ಚಿತ್ತಾನಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಹೆಗ್ಡೆ, ಕೆರೆಮನೆ ಮಹಾಬಾಲ ಹೆಗಡೆ, ಕೆರೆಮನೆ ಶಂಭು ಹೆಗ್ಡೆ, ಶಂಕರನಾರಾಯಣ ಸಮಾಗ, ಜಯರಾಮ ಶೆಟ್ಟಿ ಹಲಾಡಿ, ಕೊಡಡಕುಲಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಹೆಗ್ಡೆ, ಎಚ್. ಕುಸ್ತಾ ಗಣಿಗ, ವೀರಭದ್ರ ನಾಯಕ್, ಗೋವಿಂದ್ ನಾಯಕ್ ಕೊನಳ್ಳಿ, ಮೋಹನ್ ನಾಯಕ್ ಕುಜಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀನಿವಾಸ ನಾಯಕ್, ಸಕ್ಕಟ್ಟು ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ, ಮಹಾದೇವ್ ಹೆಗ್ಡೆ ಕಪ್ಪಕೆರೆ. ಅನಂತ್ ಹೆಗ್ಡೆ ಕೋಲಗಿ, ಭಾಸ್ಕರ್ ಜೋಶಿ ಶಿರಲಗಿ, ಗೋಡೆ ನಾರಾಯಣ್ ಹೆಗ್ಡೆ, ರಾಮ ನೈರಿ ಬ್ರಹ್ಮವಾರ, ಮಂಟಪ್ ಪ್ರಭಾಕರ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ, ತಂಡಿಮನೆ ಶ್ರೀಪಾಡ್ ಭಟ್, ಐರೋಡಿ ಗೋವಿಂದಪ್ಪ, ಗೋಪಾಲ್ ಆಚಾರಿ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ, ವಿದ್ಯಾಧಿಗೀ ಶೇಡ್ಕಾದಿ ಬೆಲ್ಯುರು ಸಂಜಯ, ಯೆಲಗುಪ್ಪ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಹೆಗ್ಡೆ, ಬಾಲ್ಕೂರ್ ಕೃಷ್ಣಯಾಜಿ, ನಾಗರ ಜಗನ್ನಾಥ ಶೆಟ್ಟಿ, ನಾಗಶ್ರೀ ಜಿಎಸ್, ಅರ್ಪಿತಾ ಹೆಗ್ಡೆ ಮತ್ತು ಇತರರು

ಯಕ್ಷಗಾನ  ತೆಂಕು ತಿಟ್ಟು :

Yakshagana in Kannada – ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಭಾವವು ತೆಂಕು ತಿಟ್ಟುವಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯದ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳಿಂದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತೆಂಕು ತಿಟ್ಟು ನಂಬಲಾಗದ ನೃತ್ಯ ಹೆಜ್ಜೆಗಳಿಂದ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

ಅದರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಾರುವ ನೃತ್ಯ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ; ತೆಂಕು ತಿಟ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯ ರೂಪವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ ಮತ್ತು ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಹೊರಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಕಟೀಲು ದುರ್ಗಪರಮೇಶ್ವರಿ ಮೇಳಗಳು (ಎರಡು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಮೇಳಗಳು) ಈ ರೂಪವನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿವೆ.

ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರು

ಕುರಿಯಾ ವಿಠ್ಠಲ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಶೆನಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಭಟ್, ಸೂರಿಕುಮೆರು ಗೋವಿಂದ ಭಟ್, ಅಳಿಕೆ ರಾಮಯ್ಯ ರೈ, ಪುತ್ತೂರು ಶ್ರೀಧರ ಭಂಡಾರಿ, ಪುತ್ತೂರು ನಾರಾಯಣ ಹೆಗ್ಡೆ, ಮಧುರ್ ಗಣಪತಿ ರಾವ್, ಉಜಿರೆ ಈಶ್ವರ ಭಟ್, ಬಣ್ಣದ ಮಹಾಲಿಂಗ ,ಪಡ್ರೆ ಚಂದ್ರು,ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಅಂಬು ,ಕೊಯ್ಲುರ್ ,ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ,ಪಾತಾಳ ವೆಂಕಟ್ರಮಣ ಭಟ್,ಕುಂಬ್ಳೆ ಸುಂದರ್ ರಾವ್ , ಸಿದ್ದಕತ್ತೆ ಚೆನ್ನಪ್ಪ ಶೆಟ್ಟಿ, ಗೆರುಕಟ್ಟೆ ಗಂಗಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ, ಪೆರುವೈ ನಾರಾಯಣ ಶೆಟ್ಟಿ, ಪೆರ್ಮುಡೆ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ, ಪುಂಡರಿಕಕ್ಷ ಉಧ್ಯಾಯ್ಯ, ಸುನ್ನಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್, ಶಿವರಾಮ ಜೋಗಿ ಮತ್ತು ಇತರರು

ಪ್ರಮುಖ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳಗಳು:

*ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮೇಳ

*ಕಟೇಲು ದುರ್ಗಪರಮೇಶ್ವರಿ ಮೇಳ

*1ಶ್ರೀ ಅನ್ನಪೂಣೇಶ್ವರಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿ ಸುಂಕದಕಟ್ಟೆ ಮೇಳ

*2ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೆಶ್ವರೀ ದಶಾವತಾರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿ, ಮಂದಾರ್ತಿ

*3ಶ್ರೀ ಇಡಗುಂಜಿ ಮಹಾಗನಪತಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿ ಕೆರೆಮನೆ

*4ಶ್ರೀ ಗುರುನರಸಿಂಹ ಕೃಪಾಪೋಷಿತ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿ, ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ

*5ಶ್ರೀ ಕಲಾಧಾರ ಯಕ್ಷರಂಗ ಬಳಗ, ಜಲವಳ್ಳಿ (ರಿ.)

*ಶ್ರೀ ಆನಂತಪದ್ಮನಾಭ ಕೃಪಾಪೋಷಿತ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿ, ಪೆರ್ಡೂರು

* ಶ್ರೀ ಚೌಡಮ್ಮ ದೇವಿ ಕೃಪಾ ಪೋಷಿತ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಸಿಂಗದೂರು  ಮತ್ತು ಇತರರು…

ತಾಳ ಮದ್ದಲೆ:

ಯಕ್ಷಗಾನದ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗವೆಂದರೆ ತಾಳ ಮದ್ದಲೆ.ಇಲ್ಲಿ ವೇಷಭೂಷಣ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾವಾಭಿನಯಗಳು ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾಗವತಿಕೆ, ಹಿಮ್ಮೇಳ ಹಾಗೂ ಮಾತುಗಾರಿಕೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.

ಬಯಲಾಟದಂತೆ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾಗವತರು ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಕಥಾನಕವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ಬದಲು ”’ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳಿರುತ್ತಾರೆ”’. ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳು ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟ ಕಥೆಯ ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಯಕ್ಷ-ಗಾನ ಎಂದರೆ ಅಕ್ಷರಶಃ ಯಕ್ಷದ ಹಾಡು (ಗಾನ). ಯಕ್ಷರು ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ವಿಲಕ್ಷಣ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು. “ಯಕ್ಷಗಾನ” ಎಂಬ ಹೆಸರು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಮಲ್ನಾಡ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರಂಗಭೂಮಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಪ್ರಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಜೆಯ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.

ಭಾಗವತರು ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ವಾದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪೀಠಿಕೆ ಹಾಕಿ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಆಮೇಲೆ ಆ ಕಥಾನಕದ ಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳಿಂದ ವಾದ ಆರಂಭವಾಗು ತ್ತದೆ. ಈ ವಾದ ಸಂಧರ್ಭಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರಸಂಗದಿಂದ ಪ್ರಸಂಗಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಲೂ ಹೋಗಬಹುದು. ವಾದವೇ ತಾಳ ಮದ್ದಲೆಗಳ ಜೀವಾಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ.